Hoe gezond is een vega of vegan eetpatroon?

De mens wordt gezien als een omnivoor

Een omnivoor is een alleseter, die zowel plantaardig als dierlijk voedsel kan eten. De laatste jaren kiezen echter steeds meer mensen ervoor om de consumptie van vlees en/of vis te verminderen (flexitariërs), geheel te vermijden (vegetariërs) of zelfs alle dierlijke producten af te zweren (veganisten).

Het spijsverteringskanaal van de mens

Onze vroegste voorouders voedden zich uitsluitend met fruit, zaden en peulen, maar de Homo erectus, die tot 140.000 jaar geleden leefde, at naast plantaardig voedsel ook vis en vlees. Anatomisch gezien zit het spijsverteringskanaal van de mens tussen herbivoren (planteneters) en carnivoren (vleeseters) in. Carnivoren hebben een kort spijsverteringskanaal zodat vlees snel kan verteren. De mens heeft een langer spijsverteringskanaal dan de meeste carnivoren, maar het is een stuk korter dan dat van herbivoren. Daardoor kunnen wij zowel plantaardig als dierlijk voedsel verteren. Maar het feit dat we alle soorten voedsel kunnen eten, betekent niet dat we ze ook moeten eten om in leven te blijven.

Motieven

In onze welvarende samenleving zijn alle voedingsmiddelen in overvloed beschikbaar. Het bewust matigen of vermijden van de consumptie van dierlijke producten wordt dan vooral ingegeven door afkeer van het dierenleed dat onlosmakelijk verbonden lijkt met de ‘productie’ van deze voedingsmiddelen. Ook zorgen over milieu en duurzaamheid zijn een veelgenoemd motief. De ‘productie’ van dierlijk eiwit is namelijk uiterst inefficiënt. Er is heel veel plantaardig eiwit nodig om dierlijk eiwit te produceren. Daarnaast levert de intensieve veeteelt een belangrijke bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen. Overigens is veganistisch eten niet het meest duurzame voedingspatroon. Consumptie van minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten maakt het voedingspatroon duurzamer, maar consumptie van enige zuivel en vis lijkt de sleutel tot een minimale CO₂-voetafdruk.

Voor- en nadelen voor de gezondheid

Een derde belangrijk motief om minder of geen dierlijke producten te consumeren is gezondheid. Volgens een Europese studie zou door een halvering van de vlees- en zuivelconsumptie de inname van verzadigd vet worden teruggebracht tot het aanbevolen maximum. Daarnaast wordt consumptie van met name rood en bewerkt vlees in verband gebracht met een verhoogd risico op type II-diabetes, beroerte en bepaalde soorten kanker. Dierlijke producten zijn echter ook een voedingsbron van belangrijke nutriënten die moeilijk of helemaal niet uit plantaardige voeding te halen zijn. Denk hierbij aan vitamine B₁₂, vitamine D, heemijzer, calcium, zink, jodium, carnitine, taurine en de omega-3 vetzuren EPA en DHA. Hoe gevarieerd veganisten ook eten, zonder het gebruik van verrijkte voedingsmiddelen en/of voedingssupplementen is het praktisch onmogelijk om een volwaardige voeding te realiseren. Dit geldt eveneens, zij het in mindere mate, voor een vegetarisch voedingspatroon.
Vegetariërs en veganisten eten relatief veel groente, fruit, peulvruchten, noten en granen. Deze voedingen leveren relatief veel koolhydraten, vezels, omega-6 vetzuren, vitamine C en E, carotenoïden, foliumzuur, kalium, magnesium en plantenstoffen, maar weinig eiwitten, verzadigd vet, omega-3 vetzuren, vitamine A en B₁₂ en zink. Veganisten hebben bovendien een geringe inname van calcium, vitamine D en een te verwaarlozen inname van vitamine B₁₂. Overigens krijgen omnivoren ook niet alle nutriënten in voldoende mate binnen. Omdat de visconsumptie onder vleeseters vaak gering is, laat ook de voorziening met omega-3 vetzuren te wensen over. In een Zwitserse studie hadden omnivoren de laagste inname van magnesium, vitamine B₃, vitamine C en vitamine E. Bovendien had 58% van de omnivore deelnemers een tekort aan foliumzuur.

Vul aan met supplementen

Heb jij een vegetarisch of veganistisch eetpatroon? Dan is het belangrijk om bepaalde voedingssupplementen aan het menu toe te voegen. VitOrtho heeft een multivitamine ontwikkeld, speciaal voor veganisten. De Meer in 1 Vegan bevat stoffen die nauwelijks voorkomen in een menu zonder dierlijke producten en is dus een perfecte aanvulling. Voor advies op maat kun je terecht bij een gezondheidsspecialist. Laat bijvoorbeeld eens onderzoeken hoe jouw nutriëntenhuishouding eruit ziet.